Obowiązek zasłaniania ust i nosa w przestrzeni publicznej w związku z COVID-19

Od dziś obowiązuje znowelizowana treść Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10.04.2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 658 ze zm.).

Początkowo przepis zmieniający przewidywał obowiązek zakrywania ust i nosa w każdym miejscu poza adresem stałego miejsca zamieszkania lub stałego pobytu, na szczęście zostało to doprecyzowane, bo w praktyce przepis ten wprowadzałby dużo utrudnień przy niekoniecznie dobrej skuteczności, biorąc pod uwagę cel jego wprowadzenia.

Od dnia 16.04.2020 r. do odwołania nakłada się obowiązek zakrywania, przy pomocy odzieży lub jej części, maski albo maseczki, ust i nosa (a więc nie musi to być profesjonalna maseczka, wystarczy np. szalik, czy chusta):

1) w środkach publicznego transportu zbiorowego oraz w pojazdach samochodowych, którymi poruszają się osoby niezamieszkujące lub niegospodarujące wspólnie;

Tym samym np. rodzina mieszkająca razem i podróżująca wspólnie jednym samochodem może, podobnie jak w domu, w ten sposób twarzy nie zakrywać; nie sądzę jednak, żeby ten przepis można rozumieć w ten sposób, żeby te same osoby mogły nie zakrywać twarzy jadąc wspólnie autobusem miejskim (chyba żeby przyjąć, że są w nim same, ale co z kierowcą?).

Jednocześnie powyższy nakaz nie dotyczy pojazdu samochodowego, w którym przebywa lub porusza się 1 osoba albo 1 osoba z dzieckiem do lat 4 (i to niezależnie czy są rodziną lub wspólnie “gospodarują”).

2) w miejscach ogólnodostępnych, w tym:

a) na drogach i placach,

b) w zakładach pracy oraz w budynkach użyteczności publicznej przeznaczonych na potrzeby: administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny,

c) w obiektach handlowych lub usługowych, placówkach handlowych lub usługowych i na targowiskach (straganach),

d) na terenie nieruchomości wspólnych

Przy czym za nieruchomość wspólną rozumie się grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali (czyli np. klatka schodowa, winda).

Powyższe wyliczenie („w tym”) ma charakter przykładowy! Należy przyjąć, że miejscem ogólnodostępnym będzie takie, które pozostaje dostępne dla nieograniczonej liczby osób. Przy czym z uwagi na fakt, że za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny można powiedzieć, że „ogólnodostępność” w tym wypadku może dotyczyć ściśle określonej grupy osób (np. pracowników wykonujących pracę w danym budynku biurowym).

Powyższy obowiązek nie dotyczy ponadto:

1) dziecka do ukończenia 4. roku życia;

2) osoby, która nie może zakrywać ust lub nosa z powodu stanu zdrowia, całościowych zaburzeń rozwoju, niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym albo głębokim lub niesamodzielności; okazanie orzeczenia lub zaświadczenia w tym zakresie nie jest wymagane;

3) osoby wykonującej czynności zawodowe, służbowe lub zarobkowe w budynkach, zakładach, obiektach, placówkach i targowiskach (straganach), z wyjątkiem osoby wykonującej bezpośrednią obsługę interesantów lub klientów;

4) kierującego środkiem publicznego transportu zbiorowego, lub pojazdem samochodowym wykonującym zarobkowy przewóz osób, jeżeli operator publicznego transportu zbiorowego albo organizator tego transportu albo przedsiębiorca wykonujący działalność w zakresie zarobkowego przewozu osób, zapewnia oddzielenie kierującego od przewożonych osób w sposób uniemożliwiający styczność (tj. bezpośredni lub pośredni kontakt osoby ze źródłem zakażenia, jeżeli charakter tego kontaktu zagrażał lub zagraża przeniesieniem na tę osobę biologicznych czynników chorobotwórczych);

5) duchownego sprawującego kult religijny, w tym czynności lub obrzędy religijne, podczas jego sprawowania;

6) żołnierza Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i wojsk sojuszniczych, a także funkcjonariusza Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego, wykonujących zadania służbowe, stosujących środki ochrony osobistej odpowiednie do rodzaju wykonywanych czynności.

Dodatkowo należy pamiętać o obowiązku odkrycia ust i nosa na żądanie:

1) organów uprawnionych w przypadku legitymowania tej osoby w celu ustalenia jej tożsamości;

2) innej osoby w związku ze świadczeniem przez nią usług lub wykonywaniem czynności zawodowych lub służbowych, w tym w przypadku konieczności identyfikacji lub weryfikacji tożsamości danej osoby.

Brak zastosowania się do powyższych przepisów (jak pokazała praktyka w stosunku do innych nakazów i zakazów określonych w ww. Rozporządzeniu) może skutkować nałożeniem kary grzywny (mandatu) w wysokości do 500 złotych, zgodnie z art. 54 Kodeksu wykroczeń, zgodnie z którym:

Art. 54 Kodeksu wykroczeń:

Kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych,
podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.

r.pr. Dawid Aniszewski

Zdjęcie w nagłówku autorstwa Karoliny Grabowskiej | kaboompics.com